Op 25 en 26 mei vormt de polder van de Lagewaard in Koudekerk aan de Rijn het schilderachtige decor van een bijzonder tweedaags festival met theater, dans, muziek, poëzie en beeldende kunst. Tijdens ‘Festival Onderuit’ presenteren verrassende lokale en regionale acts zich niet op gewone podia maar op bijzondere locaties. Op plekken waar je normaal niet zomaar kunst en theater tegenkomt: in de melkput, naast de silo, op een kar achter in het weiland of tussen de hooibalen. We spraken met Gideon Roggeveen, regisseur en artistiek leider van het festival.

Gideon werkt al ruim 15 jaar als theatermaker en is een echt culturele duizendpoot. “Ik ben onder meer theaterregisseur, schrijf proza en maak installaties. Kortgezegd ben ik een beeldenmaker. Wat voor gereedschap ik daarvoor gebruik, is afhankelijk van de omstandigheden. Dat kunnen woorden zijn, materialen, acteurs in een theatervoorstelling, of een groot festival zoals dit.”

Festival Onderuit stamt uit 2010, toen het idee ontstond bij toneelvereniging Onder Ons. Na een aantal edities is het festival weer gestopt. Maar tijdens bijeenkomsten die cultuurmakelaar Kristien van den Oever twee jaar geleden voerde met culturele organisaties en kunstenaars in de gemeente, werd Onderuit herhaaldelijk genoemd. “De goede herinneringen aan het festival leefden blijkbaar nog steeds. Toen is bedacht om het festival weer nieuw leven in te blazen”, aldus Gideon.

Een festival van iedereen

“Er worden ongelooflijk mooie dingen gemaakt op het gebied van cultuur, zowel professioneel als door amateurs, die niet altijd te zien zijn. Daar wil ik nu een podium voor creëren op deze bijzondere plek. Ik programmeur ze bewust naast elkaar en laat ze ook samenwerken. Iedereen is gelijk, en iedereen is net zo belangrijk. Het decor is daarbij een belangrijke factor om mensen bewust te laten zijn van ruimte en van groen. Ik geniet daar zelf heel erg van en wil dat delen.”

De locatie voor Onderuit is met recht niet alledaags te noemen voor een festival: namelijk op een groot terrein rondom een leegstaande boerderij op het boerenland in Koudekerk aan den Rijn. Ook verschillende buren stellen een stuk van hun land beschikbaar. “Wat ik als artistiek leider heel belangrijk vind, is om samen met verschillende groepen dit festival te maken. Ik zou dan ook graag willen dat als het festival er is, dat het niet alleen van de mensen is die het organiseren. Maar van iedereen: van vrijwilligers, makers en mensen uit de buurt. Dat ga je als bezoeker merken. Je leert zo echt iets kennen van de buurt en de plek waar je bent.”

Voorbereiding met makers en bewoners

Er is best wel wat voor nodig om het met elkaar ook vóór elkaar te krijgen. “Er zit een lang voortraject in, waarin je eerst een netwerk bouwt”, beschrijft Gideon. “Met bewoners, makers, vrijwilligers, met landeigenaren. Daar ben ik veel mee bezig geweest. Daarnaast is er de programmering. We hebben kennis gemaakt op de locatie, hebben de ideeën voor het festival gedeeld, maar dan moet je de boel nog gaan invullen. Ik vind het zelf heel leuk als ik naar een festival ga, om verrast te worden. Dat gebeurt hier ook: je loopt de hoek om en bent ineens in een mooie dansvoorstelling beland, die je daar normaal gesproken niet zou verwachten. Die combinatie van mooie voorstellingen in dat decor is heel bijzonder. Bij het samenstellen van het programma probeer ik ook actief te bedenken hoe mensen uit hun comfortzone kunnen komen. Daar leent deze omgeving zich heel goed voor.

Verrassingen in het landschap

“Je komt aan bij een leegstaande, eeuwenoude boerderij.”, zo schetst Gideon het beeld van het festivalterrein. “Daar zijn standjes met eten en drinken, straattheater, een muziekpodium waar lokale bandjes optreden en een plek waar kinderen workshops kunnen volgen. Vervolgens schrijf je je in voor een theaterroute. Een gids, bijvoorbeeld een dichter of acteur, neemt je mee over het festivalterrein. Je komt langs een dansvoorstelling, onderweg kom je een dichter tegen, een kunstinstallatie, of misschien stuit je wel op een voorstelling met smartlappen. Sommige voorstellingen zijn intiem, anderen grootser.”

Ludy Fyen is een van de beeldend kunstenaars die speciaal voor het festival een werk creëert. “Ludy is een kunstenaar die veel werkt met natuurlijke materialen die voorhanden zijn in de natuur. Ik ben met haar meerdere keren op de locatie geweest. Dat doe ik met veel makers. We gaan dan langs, kijken rond en laten ons inspireren door de omgeving. Zij zag daar een rij wilgenbomen staan en kreeg het idee om daar een werk van te maken. Het werk dat Ludy gaat maken zal gaan over andere vormen van leven, zoals het plantenrijk. Dat wil zij met haar manier van verbeelden zichtbaar en hoorbaar maken. Wat daar dan precies uitkomt, weet ik nog niet. En dat vind ik mooi”

Daarnaast is er theater, dans en ‘spoken word’. Daar werken ook diverse lokale verenigingen aan mee. “Ik ben bijvoorbeeld heel blij met muziekvereniging Kunst na Arbeid, die dit jaar 100 jaar bestaat en een deel van hun jubileum bij ons viert. Zij vinden het heel leuk om iets te doen dat buiten hun reguliere repertoire valt. Ook balletschool Mirjam Ouwerkerk neemt deel. Zij presenteren nu hun eigen voorstelling op deze bijzonder plek, waardoor het een heel ander uiterlijk krijgt.”

WIL JIJ JE OOK LATEN VERWONDEREN TIJDENS FESTIVAL ONDERUIT?

Meer info en tickets (verkrijgbaar vanaf medio maart) voor 25 en 26 mei vind je op: onderuit.eu.